Przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego kształtują postępowanie w sprawach o rozwód w taki sposób, aby wyrok rozwodowy rozstrzygał o całokształcie spraw dotyczących rodziny. Podstawowym elementem każdego wyroku rozwodowego jest orzeczenie o rozwiązaniu małżeństwa, natomiast pozostałe rozstrzygnięcia zawarte w wyroku rozwodowym uzależnione są właśnie od decyzji o rozwiązaniu małżeństwa stron przez rozwód.
Zgodnie z przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego w wyroku orzekającym rozwód sąd obligatoryjnie (obowiązkowo) orzeka:
- o rozwiązaniu małżeństwa,
- o tym, czy i który z małżonków ponosi winę rozkładu pożycia, przy czym na zgodne żądanie małżonków sąd zaniecha orzekania o winie,
- o władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem (bądź dziećmi) obojga małżonków,
- o kontaktach rodziców z dzieckiem (dziećmi),
- o tym, w jakiej wysokości każdy z małżonków jest obowiązany do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dziecka (alimenty),
- o sposobie korzystania ze wspólnego mieszkania przez czas wspólnego w nim zamieszkiwania rozwiedzionych małżonków, jeżeli małżonkowie zajmują wspólne mieszkanie.
Ponadto w wyroku rozwodowym Sąd może orzec (ale nie ma takiego obowiązku) o:
- eksmisji małżonka na żądanie drugiego małżonka, w wypadkach wyjątkowych, gdy jeden z małżonków swym rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie,
- podziale wspólnego mieszkania małżonków albo o przyznaniu mieszkania jednemu z małżonków, na zgodny wniosek stron i jeżeli drugi małżonek wyraża zgodę na jego opuszczenie bez dostarczenia lokalu zamiennego i pomieszczenia zastępczego, o ile podział mieszkania bądź jego przyznanie jednemu z małżonków są możliwe,
- podziale majątku wspólnego małżonków, na wniosek jednego z małżonków, jeżeli przeprowadzenie tego podziału nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu,
- obowiązku alimentacyjnym jednego z małżonków względem drugiego małżonka, na jego żądanie.
W pozwie inicjującym postępowanie w sprawie o rozwód należy zatem w sposób precyzyjny i wyczerpujący określić, w jaki sposób sąd uregulować ma kwestie podlegające obowiązkowemu rozstrzygnięciu (w szczególności, czy domagamy się rozwodu z orzekaniem o winie, któremu z małżonków sąd powinien powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej, a także w jaki sposób mają zostać uregulowane kontakty z dzieckiem oraz obowiązek alimentacyjny). Ponadto wskazać należy, czy i jakie dodatkowe rozstrzygnięcia mają znaleźć się w treści wyroku rozwodowego (np. obowiązek alimentacyjny jednego z małżonków względem drugiego małżonka, żądanie eksmisji drugiego małżonka.) Należy przy tym pamiętać, że aby wnioski zawarte w pozwie o rozwód miały szansę na pozytywne rozstrzygnięcie przez sąd powinny być należycie uzasadnione i poparte odpowiednimi dowodami.